GEOGRAFIA, HISTORIA I OSOBISTOŚCI

Witamy Państwa w Regionie Blanenskim ...
... w północnej części Województwa Południowomorawskiego, w dolinie rzeki Svitavy, na pograniczu Wyżyny Drahanskiej i Českomoravskiej, w regionie z bogatą historią i tradycjami rzemieślniczymi, z którym związane było życie i losy wielu sławnych osobistości ...

Dane demograficzne o południowej części Powiatu Blansko:

  Tutejszy rejon obejmuje około 55 miejscowości z około 57 304 mieszkańców. Samo miasto Blansko liczy 20 694 mieszkańców (stan na dzień 31.03.2001r.). Powierzchnia całkowita Regionu Blanenskiego wynosi 942 km2.

Niezwykłe świadectwa historyczne

Blansko
  Powstało jako osada na prawym brzegu rzeki Svitavy i pierwsza wzmianka pisemna o nim pochodzi z 1141 roku, kiedy jego nazwa pojawia się w jednym z dokumentów biskupa ołomunieckiego Jindřicha Zdíka jako część lenna ołomunieckiego. Z końca 13 wieku pochodzą informacje o tzw. Nowym Blansku, osadzie, która powstała na przeciwległym brzegu rzeki Svitavy, w miejscu, gdzie znajduje się dzisiejszy zamek. Aż do 1526 roku obydwie części rozwijały się niezależnie tak pod względem zarządzania jak też ekonomicznie. W 1580 roku miasteczko otrzymało prawa miejskie z prawem używania pieczęci. Od końca 17 wieku Blansko należało do śląskiego rodu hrabiów z Gellhornów, którzy tu w 1698 roku rozpoczęli przemysłową produkcję żelaza. W 1766 roku posiadłości kupił ród Salm-Reifferscheidt i były one w jego posiadaniu aż do 1945 roku. Pierwsza połowa 19 wieku oznaczała przede wszystkim rozkwit blanenskiego przemysłu produkcji żelaza i produkcji wyrobów z żeliwa artystycznego. (zob. rys.). Ważnym wydarzeniem w historii miasta było nadanie Blansku w 1905 roku praw miejskich na mocy dekretu cesarza Františka Josefa I. W 1960 roku Blansko stało się miastem powiatowym.
 
Adamov
  W średniowieczu był częścią posiadłości Nového hradu, od 17 wieku wchodził w skład posiadłości pozořickich. Pierwotnie znajdowały się tu jednak zakłady przeróbki żelaza. Na przełomie 17 i 18 wieku była założona osada o nazwie Adamow. Miasto od dawna związane jest z tradycją produkcji żelaza.
 
Černá Hora
  Pierwsze wzmianki pochodzą już z 11 wieku, związana jest ona z rodem szlacheckim panów z Černé Hory. Od końca 14 wieku miejscowość należała do rodu szlacheckiego panów z Boskovic. Jeden z nich, Vaněk Černohorský z Boskovic, brał aktywny udział w wydarzeniach politycznych królestwa czeskiego. W 1415 roku był jednym z czeskich i morawskich szlachciców występujących przeciwko spaleniu na stosie Jana Husa.
 
Holštejn
  Miejscowość nie daleko Sloupu, nazwa powstała przez zniekształcenie niemieckiej nazwy Höhler Stein (Pusty lub Kamień jaskiniowy), pierwotnie podgrodzie, o którym pierwsza wzmianka pojawia się w 1349 roku. W połowie 16 wieku źródła mówią o miasteczku z dworem i stawem rybnym. Szlachta z Holštejna w średniowieczu należała do znanych i licznych rodów. Jednym z nich był np. Crha z Třebelovic, który osiągnął wysokie stanowisko za panowania króla Přemysla Otakara II.
 
Jedovnice
  Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1251 roku, kiedy wchodziła ona w skład posiadłości holštýnskich. Wzmianki znajdują się również w dokumencie Jana Luksemburczyka z 1335 roku, w którym król potwierdza prawo miasteczka do lasów za jego wierną służbę. Według tego dokumentu król nadał Jedovnicom również prawa miejskie (zob. rys.), miasto otrzymało herb i uzyskało prawo pieczętowania zielonym woskiem. Oprócz wojen husyckich i wojny trzydziestoletniej Jedovnice przeżyły szereg katastrof, jak np. nawałnicę wietrzną, pożar, zarazę morową oraz cholerę. W 1579 roku Jedovnice otrzymały prawo organizowania targów – te następnie odbywały się tu bez przerwy 360 lat.
 
Křtiny
  Miejscowość i sławne miejsce odpustowe. Po raz pierwszy Křtiny są wymieniane w dokumentach z 1237 roku. W 14 wieku należały one do rodu, którego nazwisko miało formę pisemną "de Krscina". Miejscowość otrzymała swoją pieczęć w 1629 roku. Křtiny znajdowały się pod opieką duchowną księży kościoła zábrdovickiego w Brnie.
 
Ostrov u Macochy
Pierwotnie miejscowość była siedzibą rodu, który podpisywał się jej nazwą. Pierwsza wzmianka o jednym z członków rodu, Albercie z Ostrova, pochodzi z 1349 roku. Pod koniec wieku 14 Ostrov wchodził w skład posiadłości holštýnskich i jako taki po raz pierwszy jest wymieniany w dokumentach z 1371 roku.
 
Rájec nad Svitavą
  Pierwotnie posiadłości lenne biskupów ołomunieckich. Nazwa miejscowości wymieniana jest w związku z Blanskiem w 1141 roku w dokumencie biskupa ołomunieckiego Jindřicha Zdíka. Od 13 wieku pojawia się szlachta z Rájce. Po wojnach husyckich, które posiadłości rajeckie bardzo spustoszyły, miejscowość w 1446 roku ponownie powróciła do ołomunieckiego biskupstwa. Ważną osobistością związaną z Rájcem był zwłaszcza Hugo František z rodu Salm-Reifferscheidtu, który tu zbudował pierwszą cukrownię na Morawach.
 
Rudice
  W średniowieczu znajdowała się tu twierdza, której resztki zburzono w 1869 roku. Swoją siedzibę mieli tu władykowie, których nazwisko było związane z nazwą miejscowości. Okolice miejscowości były znane jako miejsce występowania i wydobywania rudy żelaza. Cały rejon do dziś jest bardzo bogaty pod względem mineralogicznym. Ruda żelaza była wydobywana do 1893 roku, z tutejszych iłów wysokiej jakości była produkowana znana ceramika olomučanska.
 
Senetářov
  Miejscowość została założona prawdopodobnie przez szlachtę z Holštejna i osiedlona kolonistami niemieckimi. Senetářov wchodził w skład posiadłości holštýnskich, s którymi wymieniany jest w dokumentach z 1406 roku. W czasie okupacji niemieckiej miejscowość została wysiedlona a po wojnie ponownie osiedlona (zob. rys. – chałupa ze słomianym dachem – Muzeum tradičního bydlení a perleťářství (Muzeum Budownictwa Ludowego i Wyrobów z Masy Perłowej).
 
Sloup
  Pierwsze wzmianki pisemne pochodzą z 14 wieku. W 1862 roku wieś otrzymała prawa miejskie z prawem organizowania dwóch dorocznych targów. (zob. rys. – Hřebenáč u Sloupu).
 
Strzępki historii z podziemi Morawskiego Krasu
  Liczne tajemnice przeszłości ukrywają także podziemia Morawskiego Krasu. Na przykład Jaskinia Hladomorna (Głodowa) pod holštejnskim grodem w średniowieczu służyła jako więzienie, natomiast w Jaskini Výpustek i Dagmar w 17 wieku usadzili się fałszerze monet. W wieku 17 lekarz cesarza Rudolfa II. Boetius jako pierwszy naukowiec wykazał zainteresowania naukowe o jaskinie i zrozumiał proces powstawania nacieków krystalicznych. W 1723 roku na dno jaskini Macocha zszedł brneński franciszkanin Lazar Schopper. Naukowym badaniem jaskiń Morawskiego Krasu od strony archeologicznej i speleologicznej w wieku 19 zajmował się Dr. Jindřich Wankel, m.in. odkrywca słynnego pochowku książęcego w Býčí skále (Skale Byka). Szereg badań w wieku 20 przeprowadził też prof. Dr. Karel Absolon. W czasie drugiej wojny światowej jaskinie stały się siedzibą tajnych fabryk zbrojeniowych Niemiec Hitlerowskich. Wiele z nich zostało zniszczonych lub poważnie uszkodzonych.
 
Sławne osobistości Regionu Blanenskiego
  Region Blanenski już od dawna przyciąga do siebie liczne ważne osobistości o znaczeniu ponadregionalnym, które w sposób wyraźny wpłynęły na wydarzenia w wielu dziedzinach życia społecznego: Karel Absolon - czeski paleontolog i speleolog (zob. rys.), Jan Dubravius - czeski humanista i biskup ołomuniecki, Arnošt Julius Leopold hrabia z Gellhornu - założyciel blanenskich hut żelaza, Karel Ježek - syn założyciela blanenskich Zakładów Przemysłu Maszynowego Adamovské strojírny, Jindřich Zdík - czeski duchowny i dyplomata, biskup ołomuniecki, Karolina von Linsingen - żona przyszłego króla angielskiego Viléma IV., Karel Jaroslav Maška - morawski archeolog i antropolog, Karel Ludvík baron von Reichenbach - dyrektor generalny blanenských hut żelaza, Erich Roučka - morawski technik, wynalazca i badacz, Ferdinand von Saar - austriacki pisarz i dramaturg, Hugo František hrabia z rodu Salmów - założyciel Muzeum Franciszka (obecnie Moravského zemského (Muzeum Ziemskie)) w Brnie, Hugo V. Sáňka - nauczyciel i badacz historii, Josef Stařecký - pierwszy burmistrz robotniczy miasta Blanska, František Trávníček - czeski językoznawca, Dr. Jindřich Wankel - ważna osobistość czeskiego życia kulturalnego i naukowego drugiej połowy 19 wieku, Jan Žalkovský ze Žalkovic - właściciel posiadłości blnenskich.